Posters, projecten en praten met respect – docent Esther Staal

“Ik leer ze beelden maken die iets zeggen. Soms omdat woorden nog te spannend zijn.”

Esther Staal is docent Dienstverlening & Producten bij UGO-vmbo in Apeldoorn – maar dat is nog maar het begin. Ze is kunstenaar en een creatieve doener met een scherp oog voor wat jongeren bezighoudt. Nieuwsgierig, mensgericht en altijd op zoek naar manieren om lesstof écht te laten landen.

In haar lessen draait het om creativiteit, ontdekken wat bij je past, samenwerken, kritisch leren kijken en communiceren met respect voor elkaar.
Of het nou gaat om een logo, een poster of een social media post – bij Esther leer je hoe je iets maakt dat binnenkomt én iets vertelt over wie jij bent.

Leren door maken – én door praten

Een keuzevak les bij Esther begint meestal met een opdracht uit de praktijk. Denk aan: ontwerp de visuele stijl van je eigen bedrijf, bedenk een campagne voor een fictieve webshop, of maak een serie promo-posts voor op Instagram. Maar dat is pas het begin.
“Tijdens projecten ontdekken leerlingen niet alleen hun creatieve kant, maar ook hoe je samenwerkt, hoe je keuzes maakt en hoe je elkaars ideeën respecteert.” Wat werkt wel? Wat niet? Waarom komt dit over, en dat niet? In haar lokaal wordt niet alleen geklikt in Photoshop, maar ook gepraat. En geluisterd.

Waarom Esther van dit vak houdt

Wat ze het mooiste vindt? Dat is meteen duidelijk.
“Als een leerling voor het eerst iets maakt waar ze zelf trots op zijn – dat blijft goud.” Of het nou een ontwerp is, een presentatie of een inzicht over hoe communicatie werkt… die klik, dat sprankje zelfvertrouwen – daar doet ze het voor. “Sommigen vinden het lastig om zich uit te drukken in woorden. Maar met beeld? Of een ontwerp? Dan lukt het wél. En dan begint het gesprek alsnog.”

Tools, techniek en een beetje AI-magie

In haar lessen werken leerlingen met tools als Photoshop, InDesign, Canva – en soms ook al met AI. “Ik laat zien hoe je met een slimme prompt een uniek beeld kunt maken. Daarmee leren ze ook kritisch denken: wat wil ik overbrengen, en hoe doe ik dat op een slimme manier?” Het zijn geen losse programma’s die ze leren – het zijn middelen om ideeën te vertalen naar iets tastbaars.

Keuzevakken vol creatieve vrijheid

Naast D&P projecten geeft Esther keuzevakken als Sign, Printmedia, Mode & Design en Webshop bouwen. “Ze merken dat creativiteit niet alleen leuk is – het kan ook praktisch zijn, en waarde hebben. En misschien zelfs hun toekomst vormen.”

Buiten de klas leren blijft het langst hangen

Soms moet je eruit om te leren. Zo ging Esther met haar klas naar BEVISIBLE een bedrijf dat bestickering doet voor winkels en auto’s. “Ze mochten zelf aan de slag met het strak plakken van letters op vlakke ondergronden. Dat vonden ze fantastisch – je zag ze groeien.” Dat soort praktijkervaringen zijn onvergetelijk en geven leerlingen een goed beeld van wat het werk precies inhoudt.

Respect is geen bijzaak, het is de basis

In een les over media kun je het niet níet hebben over gedrag, meningen en invloed. Daarom is er altijd ruimte voor gesprek – zeker als het schuurt. “Als iemand iets zegt dat een ander raakt, dan ga ik daar niet omheen. We praten erover. Waarom zeg je dit? Wat betekent het voor een ander?” Ook social media komt regelmatig voorbij. “Online denken sommige leerlingen dat alles kan – maar woorden hebben impact. En dat moeten ze begrijpen, want dat is óók communicatie.”

Esther & Pride055 – en een GSA op komst

Buiten school zet Esther zich o.a. in voor Pride055. Dit is een initiatief dat opkomt voor de LHBTQIA+ gemeenschap in Apeldoorn. Esther maakte onder andere een kunstwerk voor het ACEC-gebouw, gebaseerd op echte uitspraken van mensen uit Apeldoorn gericht op de community, deze zijn allesbehalve respectvol, in het kunstwerk stel ik de veiligheid ter discussie. “Veel jongeren worstelen met wie ze zijn. En voelen zich niet veilig genoeg om daar iets over te zeggen. Dan raakt het mij persoonlijk.”

Ook binnen UGO is daar aandacht voor. De GSA (Gender & Sexuality Alliance) is in opbouw ontwikkeling en krijgt steeds meer vorm.
“We willen dat er een plek is waar je gewoon mag zijn wie je bent. Zonder oordeel, mét ruimte voor gesprek. Daar geloof ik heilig in.”

Verkennend onderwijs is ontdekken in alles

Esther ziet het elke dag: leerlingen die groeien. Niet alleen in vaardigheden, maar ook in zelfkennis en omgang met anderen. “Soms verandert er zoveel in één jaar. Een leerling die eerst afstand houdt, staat ineens te glimmen bij de diploma-uitreiking. Dan weet je: dit werkt.” Dat is voor haar de kern van verkennend onderwijs: ontdekken, proberen, falen, lachen, opnieuw proberen – en telkens een stapje verder komen.

Wat als alles kan?

Als Esther het voor het zeggen had, kwam er een creatieve werkplaats op school waar leerlingen voor echte klanten werken. Flyers maken, kleding bedrukken, posters ontwerpen – gewoon voor de wijk, de vereniging, het buurthuis.

“Dan leren ze dat hun werk betekenis heeft. Dat ze iets kunnen bijdragen. En dát geeft pas echt zelfvertrouwen.”

Zelf blijft ze ook leren – over AI, onderwijs, communicatie en nieuwe manieren om haar lessen nog sterker te maken. “Want als ik stilsta, sluit ik niet meer aan bij mijn leerlingen. En dat wil ik juist wél.”

Esther’s lessen zijn meer dan knutseluurtjes. Ze zijn oefenplekken voor de echte wereld – waar creativiteit, respect en groei samenkomen.

Ook wil ze het creatieve deel van Dienstverlening & Producten meer op de kaart zetten. “Niet iedereen is een lezer of rekenwonder – maar met je handen, je hoofd én een goed idee kun je zóveel bereiken.”